SAI Yüksek Çözünürlüklü Kütle Spektrometre Cihazı
Kütle spektrometresi adından da anlaşılacağı gibi kütle ölçer. Çalışma prensibi olarak incelendiğinde numune hangi fazda olursa olsun öncelikle gaz fazına geçirilmekte ondan sonra da iyonlaştırılmaktadır. Gaz fazına geçirme katı örnekler için genelde ısıtma (piroliz) yöntemi ile yapılıyor. Eğer sıvı ve gaz ise süreç daha kolay işlemektedir. Cihazın içi vakumda olduğu için, gaz fazına gecen örnek iyonlaştıktan sonra bile yeterli kadar uzun sure boşlukta iyon olarak kalabilir. Atom kütleleri günlük hayatta kullanılan hiçbir tartım cihazıyla ölçülemeyecek kadar küçüktür. Bu nedenle atom kütlelerinden söz edilirken gram yerine bir standarda göre bağıl kütleleri kullanılır. Bu standart, atomik kütle birimi (akb, Da) olarak adlandırılır ve karbon-12 atomunun kütlesinin 12 de 1’i ile temsil edilir.
Kütle Spektrometresi İyon kaynağı, kütle analizörü ve iyon dedektör sistemi olmak üzere başlıca üç kısımda incelenebilir.
1. Finnigan Ion Max API Kaynağı: ESI (Electrospray Ionization) iyonizayon tekniği uygulanır.
2. Kütle Analizörü: İyon kaynağından gelen iyonlar, kütle analizöründe değişen elektrik alana tabi tutularak m/z (kütle/yük) oranlarına göre ayrılırlar. Cihazda Ion-Trap kütle analizörü mevcuttur.
3. MS İyon Dedektör Sistemi: MS dedektörü yüksek duyarlılığa sahip, pozitif ve negatif iyon modlarında çalışan bir iyon dedektör sistemidir.
Molekül ağırlığı 50-2000 (m/z) aralığında tarama yapmaktadır. ESI (Electrospray Ionization) iyonlaştırma kaynağına sahiptir.
Kütle spektroskopisi maddelerin bağıl kütleleri üzerinden atom bileşimi ve dizilimini bulmak için kullanılan analitik bir tekniktir. Bu teknikte maddeler çeşitli yöntemlerle artı ya da eksi yüklü iyon haline getirilir ve bu yüklü moleküllerin ya da molekül parçalarının kütleleri; kütle/yük oranı üzerinden tespit edilir.
Kütle spektromelerinin kullandığı farklı iyonlaştırma teknikleri bulunmaktadır. Bunlar; Elektrosprey İyonlaştırma (ESI), Atmosfer Basınçlı Kimyasal İyonlaştırma (APCI), Atmosfer Basınçlı Foto İyonlaştırma (APPI) ve Elektrosprey Kimyasal İyonlaştırma (ESCi) olarak sayılabilir. Merkezimizde ESI ve ESCi teknikleri ile nano malzemeler için nano-ESI iyonlaştırma teknikleri kullanılmaktadır. Kütle spektroskometrelerinin çeşitli ölçüm yöntemleri bulunmaktadır. SAI marka cihazlarda ayrıca birleşik olarak iki kütle spektrometresi kullanılmaktadır. Bunlar, 4-Kutuplu Kütle Spektrometresi (Quadropole) ve Uçuş Zamanlı Kütle Spektrometresidir (TOF).
4-Kutuplu Kütle Spektrometresinde yüklü moleküller bir karenin köşelerine denk gelecek şekilde dizilmiş 4 tane çubuğa uygulanan voltaj (DC) ve radyo frekansının (RF) değiştirilmesi ile filtrelenirler. Bu kütle filtrelemesi ile uygulanan her voltajda sadece o voltaja özgü kütle geçiş yapabilir, diğerleri çubuklara çarparak ortamdan uzaklaşırlar.
Uçuş Zamanlı Kütle Spektroskopisi ölçüm metodunda ise yüklü moleküller, yüksek bir elektrik alan ile hızlandırılarak bütün kütlelerin aynı ilk enerjiye sahip olmaları sağlanır. Sonra bu iyonlar, uçuş tüpü denilen yaklaşık 1-1,5 metrelik bir tüp boyunca uçarlar. İlk enerjileri aynı olmasına karşın moleküllerin hızları kütleleri ile ters orantılı olduğu için hafif moleküller daha hızlı uçacak, ağır moleküller ise yavaş ilerleyecektir. Bu moleküllerin kütleleri detektörlere ulaşma zamanlarına göre tespit edilir. Bu ölçüm tekniğinin adı Uçuş Zamanlı Kütle Spektrometresidir.
Kütle spektrometrelerinin çok geniş bir ölçüm aralıkları vardır. Sentezlenmiş küçük organik moleküllerden çok uzun zincirli proteinlere, peptit moleküllerinden polimere kadar pek çok maddenin kütlesini ppm hata aralığında doğru tespit etmektedir.
Ayrıca MALDI (Matriks Yardımlı Lazer Desorption İyonlaşması) sistemi de kütle spektrometresiyle birlikte polimer ve peptit zincirlerinin analizinde kullanılmaktadır. Kütle spektrometreleri tek başlarına çalışabildikleri gibi sıvı kromatografilerle birlikte de kullanılabilirler.
Sıvı kromatografisi kolon kullanılarak çalıştırılan bir ayırma tekniği olarak tanımlanabilir. Bir sıvıda çözünmüş olarak bulunan maddeler bu teknik yardımıyla karışımdan ayrılır ve her madde kolonda tek başına ilerlemeye başlar. Kolonun sonuna takılı kütle spektrometresi veya diğer bir dedektör yardımıyla bu maddeler analiz edilir.
Nano-Sıvı Kromatografisinde ise akış hızı nanolitre düzeyindedir ve kolon çapı çok incedir. Bu sayede protein molekülleri ilave bir uygulamaya ihtiyaç duyulmadan analiz edilebilirler.
SAI-TOF / MALDI TOF-TOF Matris Destekli Lazer Desorpsiyon iyonizasyonu (MALDI) tekniği termal olarak, uçucu olmayan organik bileşiklerin, moleküler kütle ölçümlerinde ve özellikle de proteinler, peptidler, oligosakaridler, oligonükleotitlerin ve aynı zamanda endüstriyel polimerler analizi için başarılı bir şekilde kullanılmaktadır. Sistem diğer iyonizasyon tekniklerine göre birçok önemli avantajlara sahiptir:
iyonlaşma yardımcı olmak için kullanılır matris lazer enerjisinin çoğunu emer çünkü çok yüksek kütle çalışmaları için uygundur.
SAI markalı MALDI sistemleri LaserToF sınıfı, biyomoleküllerin ve polimerler gibi büyük kırılgan organik moleküllerin analizi için ideal güçlü bir ürün yelpazesi sunmaktadır.